Ikhtisar: Pendidikan teknikal dan vokasional di Malaysia dan Indonesia mempunyai sejarahnya yang tersendiri. Di Malaysia, pendidikan teknikal dan vokasional sebelum merdeka menonjolkan imej pertanian dan kemahiran teknikal yang bersifat manual untuk melatih pelajar Melayu bagi mengisi jawatan di jabatan-jabatan di bawah negeri-negeri Melayu Bersekutu. Selepas kemerdekaan (1957), pendidikan ini terus berkembang dan beberapa pembaharuan telah dilaksanakan untuk meningkatkan imej pendidikan vokasional. Manakala di Indonesia, perkembangan yang hampir sama berlaku, namun perbezaan yang ketara adalah dari segi pembiayaan pendidikan teknikal dan vokasional di peringkat menengah di mana terdapat banyak SMK (Sekolah Menengah Kejuruan) Swasta di Indonesia. Terdapat konsep-konsep baru dalam pendidikan teknikal dan vokasional, sama ada di Malaysia mahupun di Indonesia. Implikasi sorotan ini adalah untuk mengenalpasti pembangunan modal insan di negara-negara Nusantara dari perspektif daya saing dan persediaan menghadapi kesan globalisasi.

Kata kunci: Pendidikan kejuruan, kualiti modal insan, identiti negara-bangsa, serta negara Malaysia dan Indonesia.

Abstract: The technical and vocational education in Malaysia and Indonesia has its own history. In Malaysia, the technical and vocational education before the independence is projecting the image of agriculture and technical. The education is aims to train the Malay students to fill the vacant positions at any states in Malaysia. After the independence of Malaysia (1957), technical and vocational education continues to grow, and some changes have been implemented to improve the image of the education. While in Indonesia, similar developments occurred, but a significant difference is in terms of financing the technical and vocational education due to there are many private Vocational High Schools (SMK) in Indonesia. Hence, there are new concepts in technical and vocational education whether in Malaysia or in Indonesia. The implication of this article is to identify human capital development in the countries from the perspective of competitiveness and the impact of globalization.

Key word: Vocational education, quality of human capital, identity of the nation-state, and Malaysia and Indonesia.

===

About the Author: Prof. Dr. Ramlee Mustapha ialah Pensyarah Kanan di Fakulti Pendidikan Teknikal dan Vokasional UPSI (Universiti Pendidikan Sultan Idris), Tanjong Malim, Perak Darul Ridzuan, Malaysia. Alamat emel: drramlee@yahoo.com

How to cite this article? Mustapha, Ramlee. (2013). “Sejarah Pendidikan Kejuruan di Nusantara: Pembangunan Identiti Negara-Bangsa serta Modal Insan di Malaysia dan Indonesia” in SUSURGALUR: Jurnal Kajian Sejarah & Pendidikan Sejarah, Vol.1(1), Maret, pp.61-74. Bandung, Indonesia: Minda Masagi Press, ISSN 2302-5808.

Chronicle of the article: Accepted (January 14, 2013); Revised (February 14, 2013); and Published (March 24, 2013).

Vocational education; quality of human capital; identity of the nation-state; Malaysia and Indonesia

Abdul Raof, Abdul Rahman. (1996). “Genocide: Terkuburnya Sekolah Vokasional”. Manuskrip Tidak Diterbitkan.

Berita dalam akhbar Media Indonesia. Jakarta: 23 Disember 2011.

Djojonegoro, Wardiman. (1995). Lima Puluh Tahun Pendidikan Indonesia, 1945-1995. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan RI [Republik Indonesia].

FMS [Federated Malay State]. (1932). Annual Report of the Education.Kuala Lumpur: Federated Malay State.

FOM [Federation of Malaya]. (1948). Annual Report on Education. Kuala Lumpur: Federation of Malaya.

FOM [Federation of Malaya]. (1950). Annual Report on Education. Kuala Lumpur: Federation of Malaya.

FOM [Federation of Malaya]. (1951). Barnes Report. Kuala Lumpur: Federation of Malaya.

FOM [Federation of Malaya]. (1955). Annual Report on Education. Kuala Lumpur: Federation of Malaya.

FOM [Federation of Malaya]. (1960). Rahman Talib Report. Kuala Lumpur: Federation of Malaya.

KPM [Kementerian Pelajaran Malaysia]. (1956). Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pelajaran Malaysia]. (1979). Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran 1979. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pelajaran Malaysia]. (1981). Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengenai Pelaksanaan Dasar Pelajaran 1981. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pelajaran Malaysia]. (1986). Pendidikan di Malaysia. Kuala Lumpur: Bahagian Perancangan & Penyelidikan Pelajaran, Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1995). Laporan Tahunan 1995. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1996). Laporan Tahunan 1996. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1997). Laporan Tahunan 1997. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1998). Laporan Tahunan 1998. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1999a). Dasar Pendidikan Kebangsaan. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

KPM [Kementerian Pendidikan Malaysia]. (1999b). Laporan Tahunan 1999. Kuala Lumpur: Kementerian Pelajaran Malaysia.

MOE [Ministery of Education] Malaysia. (1978). Major Trend in Educational Development, 1976-1978. Kuala Lumpur: Planning & Research Division.

MOE [Ministery of Education] Malaysia. (1993). Education in Malaysia. Kuala Lumpur: Educational Planning & Research Division.

Mustapha, Ramlee. (2002). “Technical and Vocational Education for All: The Case of Special Needs Students in Technical Higher Education in Malaysia” dalam Proceedings of the International Conference on Education for All. Bangi: Fakulti Pendidikan UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia].

Mustapha, Ramlee & Abu Abdullah. (2002). “School-to-Work and Vocational Training in Malaysia” dalam International Journal of Vocational Education and Training, 8, ms.69-88.

Razaq Ahmad, Abdul & Andi Suwirta. (2007). Sejarah dan Pendidikan Sejarah: Perspektif Malaysia dan Indonesia. Bandung dan Bangi: Historia Utama Press dan Penerbit UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia].

Supriadi, Dedi. (2002). Sejarah Pendidikan Teknik dan Kejuruan di Indonesia. Jakarta: Direktorat Jenderal Pendidikan Menengah Kejuruan.

Wiriaatmadja, Rochiati. (2002). Pendidikan Sejarah di Indonesia: Perspektif Lokal, Nasional, dan Global. Bandung: Historia Utama Press.