Nasionalisme dan Persoalan Identiti Politik di Sempadan: Kajian Kes Komuniti Murut Bantul, Daerah Nabawan, Sabah

Zaini Othman

Abstract


ABSTRACT: In today’s age of information, the issue of national identity and a nation’s security seems to be at stake and frequently challenged in various manners. The process of globalization has generated massive degree of openness that straddles national boundaries and thus takes its toll on national identity and security. Contemporary scholars such as Robertson (1992), Giddens (1990) and Ohmae (1995) reiterate that the phenomenon of globalization has brought up some kind of community with diverse socio-cultural backgrounds. As the world is becoming integrated, nationalism is said to be on the decline. To dwell on this argument, this article seeks to analyze the feeling of nationalism among the community in border areas of Sabah (Malaysia) and Kalimantan Timur (Indonesia). Focusing on the Murut community in a village called Bantul in Nabawan, Sabah, the writer undertakes to assess the community’s sense of values, norms and political self-identity with respect to nationalism in Malaysia. In doing so, this study was done by focusing and examining the historical socio-political stage of ethnic identity formation in Sabah through casual effect factors from its early stages until to date. This study concludes that ethnic identity at the border, if not carefully guarded would likely emerge as a political threat to the national stability.

Key words: nationalism, ethnic identity, globalization, border culture and social integration in Sabah, Malaysia.

About the Author: Zaini Othman, M.A. ialah Pensyarah Hubungan Antarabangsa di Sekolah Sains Sosial UMS (Universiti Malaysia Sabah). Beliau dilahirkan di Pasir Mas, Kelantan pada 27hb April 1967. Memperolehi ijazah pertama dalam bidang Sains Politik dari UKM (Universiti Kebangsaan Malaysia) Bangi, pada tahun 1991; dan ijazah Sarjana (M.A.) dari University of Manchester, United Kingdom (1993-1995) dalam jurusan Pembangunan Politik & Ekonomi Politik Antarabangsa. Antara hasil penulisan beliau ialah Kenegaraan Malaysia (Kuala Lumpur: Fajar Bakti, 2005); Demokrasi, Kepimpinan & Keselamatan dalam Politik Malaysia (Bangi: Penerbit UKM, 2006); “Barisan Nasional dan Persoalan Hegemoni Politik” dalam Jebat: Jurnal Jabatan Sejarah (Bangi: FSSK-UKM, 2003); dan “Elections in Democratic Hegemonic State” dalam JATI: Jurnal Ilmu Sosial (Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2007). Beliau juga telah membentang dan menyertai pelbagai seminar, samada di peringkat domestik ataupun antarabangsa. Bersabit kepentingan akademik, beliau boleh dihubungi dengan alamat e-mail: zo@ums.edu.my atau znothman@yahoo.com

How to cite this article? Othman, Zaini. (2008). “Nasionalisme dan Persoalan Identiti Politik di Sempadan: Kajian Kes Komuniti Murut Bantul, Daerah Nabawan, Sabah” in SOSIOHUMANIKA: Jurnal Pendidikan Sains Sosial dan Kemanusiaan, Vol.1, No.1 [Mei]. Bandung, Indonesia: Minda Masagi Press, UPI Bandung, and UMS Kota Kinabalu, Malaysia, ISSN 1979-0112, pp.141-166.

Chronicle of the article: Accepted (January 10, 2008); Revised (April 10, 2008); and Published (May 20, 2008).


Full Text:

PDF

References


Abdul Rahman Embong. (2006). Negara-Bangsa: Proses dan Perbahasan. Bangi: Penerbit UKM, edisi kedua.

Ahmat Adam. (2007). “Perlembagaan Rakyat: Upaya Kaum Non-Melayu dan Kelompok Kiri Melayu Membina Nasion Malaya yang Multirasial” dalam Historia: Journal of Historical Studies, Vo.VIII, No.2 [December]. Bandung: Jurusan Pendidikan Sejarah FPIPS UPI, hlm.119-140.

Almond, G.A. & J.S. Coleman. (1960). The Politics of the Developing Areas. Princeton: Princeton University Press.

Anderson, Benedict R.O’G. (1983). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.

Barraclough, Simon. (1985). “The Dynamic of Coercion in the Malaysian Political Process” dalam Modern Asian Studies, 19(4).

Case, William. (1993). “Malaysia: Semi-Democracy in Withstanding the Pressures for Regime Change” dalam Pacific Affairs, 66(2).

Case, William. (1996). Elite and Regimes in Malaysia: Revisiting a Consociational Democracy in Malaysia. Clayton: Monash Asia Institute.

Cham, B.N. (1975). “Class and Communal Conflict in Malaysia” dalam Journal of Contemporary Asia, 5(4).

Chamil Wariya. (1987). Politik Kompromi. Kuala Lumpur: “K” Publishing.

Cumming, M.C. & D. Wise. (1985). Democracy Under Pressure: An Introduction to the American Political System. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich.

Cheah Boon Kheng. (1982). Komrad Bertopeng. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Comber, Leon. (1983). 13 May 1969: A Historical Survey of Sino-Malay Relations. Kuala Lumpur: Heineman.

Crouch, Harold. (1992). “Authoritarian Trends, the UMNO Split and the Limits to State Power” dalam Joel S. Kahn & Francis Loh Kok Wah [eds.]. Fragmented Vision: Culture and Politics in Contemporary Malaysia. Sydney: Allen and Unwin.

Crouch, Harold. (1996). Government and Society in Malaysia. St.Leornards: Allen and Unwin.

Dahl, Robert. (1973). Polyarchy: Participation and Opposition. New Haven: Yale University Press.

Diamond, Larry, Juan J. Linz & Seymour Martin Lipset. (1989). Democracy in Developing Countries, Vol. Three: Asia. Boulder, Colorado: Lynne Rienner.

Enloe, Cynthia. (1970). Multi-Ethnic Politics: The Case of Malaysia. Berkeley: University of California Press.

Funston, N.J. (1980). Malay Politics in Malaysia: A study of the Malay National Organization and Party Islam. Kuala Lumpur: Heinmann.

Geertz, Clifford. (1963). “Primordial Sentiments and Civil Politics in the New States” dalam Clifford Geertz [ed.]. Old Societies and New States. Glencoe: Free Press.

Gellner, E. (1983). Nation and Nationalism. Oxford: Blackwell.

Goh Cheng Teik. (1989). Racial Politics in Malaysia. Petaling Jaya: FEP.

Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity. Cambridge: Polity Press.

Jamaie Hamil. (2005). UMNO dalam Politik dan Perniagaan Melayu. Bangi: Penerbit UKM.

Jomo, K.S. [ed.]. (1999). Rethinking Malaysia. Kuala Lumpur: Asia 2000-MSSA.

Jesudason, James V. (1995). “Statist Democracy and the Limits to Civil Society in Malaysia” dalam Journal of Commonwealth and Comparative Politics, 33(3).

Kahn, Joel S. (1991). “Malaysia`s General Election 1990: Continuity & Change”. Discussions Paper, No.74. Singapore: Institute of SouthEast Asian Studies.

Kahn, Joel S. & Francis Loh Kok Wah [eds.]. (1992). Fragmented Vision: Culture and Politics in Contemporary Malaysia. Sydney: Allen and Unwin.

Kedourie, E. (1960). Nationalism. New York: Praeger.

Leigh, Michael¬¬¬¬. (1988). The Rising Moon: Political Change in Sarawak. Kuala Lumpur: Antara.

Lijphart, Arend. (1969). “Consociational Democracy” dalam World Politics, 21(2).

Lijphart, Arend. (1977). Democracy in Plural Societies: A Comparative Exploration. New Haven: Yale.

Lustick. (1979). “Stability in Deeply Divided Society: Consociationalism versus Control” dalam World Politics, 31(3).

Mauzy, Diane K. (1983). Barisan Nasional: Coalition Government in Malaysia. Kuala Lumpur: Merican & Sons.

Mauzy, Diane K. (1995). “Coercive Consociationalism” dalam John McGarry & Brendan O’Leary [eds.]. The Politics of Ethnic Regulation. London: Routledge.

Means, Gordon P. (1976). Malaysian Politics. London: Hodder and Stoughton.

Means, Gordon P. (1990). Malaysian Politics: The Second Generation. Singapore: Oxford University Press.

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬Milne, R.S. & Diane K. Mauzy. (1978). Government and Politics in Malaysia. Singapore: Federal.

Milne, R.S. & K.J. Ratnam. (1974). Malaysia: New States in a New Nation. London: Frank Cass.

Mohamad Nordin Sopiee. (1976). From Malayan Union to Singapore Separation Separation: Political Unitfication in the Malayan Region, 1945-1965. Kuala Lumpur: University of Malaya Press.

Ohmae, K. (1995). The Ends of the Nation States: The Rise of Regional Economies. London: Harper Collins.

Pye, Lucian W. (1963). Aspect of Political Development. Boston: Little Brown.

Ricklefs, M.C. (2004). A History of Modern Indonesia Since c. 1200. Houndmills ect.: Palgrave, third edition.

Roberston, R. (1992). Globalization. London: Sage Publication

Smith, A.D. (1986). The Ethnic Origins of Nations. Oxford: Blackwell.

Vasil, R.K. (1980). Ethnic Politics in Malaysia. New Delhi: Vikas.

Vorys, Karl von. (1975). Democracy without Consensus. Princeton: Princeton University Press.

Zakaria Hj. Ahmad. (1989). “Malaysia: Quasi-Democracy in a Divided Society” dalam L. Diamond & M. Lipset [eds.]. Democracy in Developing Countries. Boulder, Colo: Lynne Rienner, Jilid ke-3: Asia.

Temubual:

En. Bibian Asjal, Ketua Kampung Murut-Sumantipal, Provinsi Kalimantan Timur, Indonesia, pada 10hb September 2006.

En. Elap Garing dan kelompok dewasa rumah panjang Murut di Kampung Bantul, Negeri Sabah, Malaysia, pada 11hb September 2006.




SOSIOHUMANIKA: Jurnal Pendidikan Sains Sosial dan Kemanusiaan is published by Minda Masagi Press. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Sharealike 4.0.