INTISARI: Di Kelantan, Malaysia, kegiatan pelacuran telah dapat dikesan sejak suku pertama abad ke-19. Sehingga menjelang Perang Dunia II (1939-1945), kegiatan tersebut gagal dibasmi sepenuhnya, walaupun pelbagai usaha telah dilakukan oleh pihak MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan). Artikel ini menganalisis gejala pelacuran dalam kalangan wanita Melayu Kelantan dari tahun 1916 sehingga tahun 1941, yang berdasarkan laporan MAIK. Wanita yang terlibat dalam pelacuran pada waktu itu terdiri daripada mereka yang pernah berkahwin, mereka mendapat pendidikan yang tidak sempurna, jahil dalam bidang agama, kemiskinan, keinginan untuk bersuami lagi, dan penipuan. Tujuan dalam melaksanakan kajian ini adalah untuk mengumpul dan menilai maklumat tentang perceraian dalam masyarakat Melayu Kelantan, khususnya di Kota Bharu, Malaysia. Perkara ini belum pernah berlaku sebelum ini, khasnya pada zaman sebelum Perang Dunia Kedua (1939-1945). Menurut catatan MAIK, ramai wanita yang berkahwin muda, yang akhirnya berhujung pada perceraian mereka. Jawatankuasa itu juga menyatakan bahawa kebanyakan wanita menjadi pelacur, apabila mereka telah diceraikan oleh suami mereka. Ia mendedahkan bahawa bukan sahaja mereka beraksi untuk mencari nafkah supaya boleh menyokong anak-anak mereka, tetapi mereka tidak dapat dengan mudah mencari pekerjaan kerana mereka kurang pendidikan. Rekod MAIK membuktikan bahawa sejak ditubuhkan pada tahun 1915, MAIK telah membuat cubaan serius untuk menghapuskan pelacuran yang melibatkan sebahagian kecil wanita di Kelantan pada masa itu.

KATA KUNCI: Perceraian; Pelacuran; Pendidikan Tidak Sempurna; Jahil dalam Bidang Agama; Kemiskinan.

ABSTRACT: “Influencing Factors towards the Malay Prostitution Based on the Records of MAIK”. In Kelantan, Malaysia, prostitution has been detected since the first quarter of the 19th century. Until the World War II (1939-1945), these activities failed to fully eradicated, despite various attempts have been made by the MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan or Kelantan Council for Islamic Religion and Malay Custom). This article analyses the phenomenon of prostitution among Malay women in Kelantan from 1916 to 1941 based on the records of the MAIK. It is discovered that many of the women involved were widows and that lack of proper religious and education, poverty, the urge to remarry, and deception were among the factors which led the women into prostitution. The aim in undertaking this study was to collect and assess information about divorce in a Kelantanese Malay community, particularly in Kota Bharu, Malaysia. This has not been done before, especially on the period before the Second World War (1939-1945). According to the MAIK records, many women who married young ended up divorcing their spouses. The committee also stated that most women became prostitutes, when they were divorced by their husbands. It revealed that not only did they have to earn a living to support their children, but they could not easily find jobs because of their lack of education. The MAIK records prove that since its inception in 1915, the MAIK had made serious attempts to eliminate prostitution involving a small section of women in Kelantan during the time.

KEY WORD: Divorce; Prostitution; Education Imperfect; Ignorant in Religion; Poverty.

About the Author: Dr. Haryati Hasan ialah Pensyarah Kanan di Fakulti Sains Kemanusiaan UPSI (Universiti Pendidikan Sultan Idris), 35900 Tanjung Malim, Perak Darul Ridzuan, Malaysia. Bagi urusan sebarang akademik, penulis boleh dihubungi via emel di: haryatie@fsk.upsi.edu.my

How to cite this article? Hasan, Haryati. (2015). “Faktor Berlakunya Pelacuran Berdasarkan Laporan MAIK” in SIPATAHOENAN: South-East Asian Journal for Youth, Sports & Health Education, Vol.1(2) October, pp.189-198. Bandung, Indonesia: Minda Masagi Press, APAKSI Bandung, and KEMENPORA RI Jakarta, ISSN 2407-7348.

Chronicle of the article: Accepted (June 15, 2015); Revised (August 17, 2015); and Published (October 28, 2015).

Perceraian; Pelacuran; Pendidikan Tidak Sempurna; Jahil dalam Bidang Agama; Kemiskinan

Annual Report Medical Department Kelantan, 1930.

Annual Report Medical Department Kelantan, 1931.

“Berkenaan dengan Empat Orang Perempuan Jahat Melakukan Kejahatan” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 125/21, ms.2.

“Berkenaan dengan Memberi Notis kepada Tempat Perempuan Duduk di dalam Kawasan Bandar” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 361/22.

“Berkenaan dengan Perempuan Tua yang Menjadikan Barua Titahnya Minta Diberhentikan Mereka yang Semacam itu daripada Menjalankan Pekerjaannya” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 135/16.

“Berkenaan Perempuan Jahat” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 43/17.

“Berkenaan 2 Orang Telah Ditangkap Semalam, 13/7/38, Pasal Kesalahan Berkhalwat, iaitu Mek Som di Gudang Lorong Kadir Diminta Majlis Dakwa di atas Kesalahan itu” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 338/38.

“Berkenaan dengan 4 Orang yang Telah Ditangkap pada 11/7/38, kerana Kesalahan Berkhalwat” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 339/38.

“Cadangan Hendak Dijalankan Semua Kuasa berkenaan dengan Perempuan Jahat itu kerana pada Masa ini Terlampau Banyak pada Merata Tempat Bandar dan Daerah” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 280/31.

Firth, Rosemary. (1966). Housekeeping among Malay Peasants. London: University of London and Athlone Press.

“Garis Panduan Ber`Iddah bagi Wanita yang Bercerai atau Kematian Suami”. Wujud secara online di: http://m.e-muamalat.gov.my/ [diakses di Tanjong Malim, Malaysia: 20 Mei 2015].

Haji Muhammad, Ishak. (1956). Jalan ke Kota Bharu. Singapore: Qalam.

Hasan, Haryati. (1999). “Pelacuran di Kalangan Wanita Melayu Kelantan dari 1900 sehingga 1941”. Tesis M.A. Tidak Diterbitkan. Kuala Lumpur: UM [Universiti Malaya].

Hasan, Haryati. (2003). “Pelacuran Wanita Melayu Kelantan Sebelum Perang Dunia Kedua: Satu Cerakinan Sebab-Musabab” dalam Jurnal Ilmu Kemanusiaan, Jil./Vol.8 [Oktober].

Hasan, Haryati. (2004). “Wanita Kelantan dan Pelacuran: Satu Kes Kajian di Kota Bharu, 1950-an — 1970-an”. Tesis Ph.D. Tidak Diterbitkan. Bangi: UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia].

Kenali, Tok. (1921). “Persundalan” dalam Surat Persendirian Za’ba, SP18/1B/188, tarikh 30 Disember, ms.5.

Laporan MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 156/38.

Majalah Pengasuh, 1 Jun 1931.

“Meminta Majlis Menjadi Pendakwa di atas seorang Perempuan dan Laki-laki yang Telah Ditangkap oleh Tuan Haji Ahmad Mahir Kadi Besar, Kesalahan Berkhalwat pada Hari Selasa Malam, 18/8/37” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 342/37.

“Minta Majlis Mengadakan Jamin ke atas Perempuan-perempuan Jahat, Bagaimana Senarai Nama Mereka yang Dikehendaki oleh Mahkamah Syariah” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 205/23.

Munshi, Abdullah bin Abdul Kadir. (1928). Kesah Pelayaran Abdullah. Singapore: Malaya Publishing House Limited.

Nakula, Abdullah bin Mohamed @. (1991). “Akademi Seni Tengku Temenggung: Satu Aspek dari Sejarah Sosial Kelantan, 1897-1935” dalam Warisan Kelantan X. Kota Bharu: Perbadanan Muzium Negeri Kelantan.

“Perempuan-perempuan Sundal dalam Bandar Kota Bharu” dalam MAIK (Majlis Agama Islam dan Istiadat Melayu Kelantan), 406/37.

Rencana “Sebab Menjadi Jahat” dalam Majalah Guru, Thn.7, April 1930, ms.78.

Rencana “Sundal” dalam majalah Al-Hikmah, Bil.284, Thn.6, 22 Februari 1940, ms.17.

Za’ba. (t.th.). “Pemandangan mengenai Orang Melayu” dalam Surat Persendirian Za’ba, SP18/3B/10, ms.3.